Kolejne potyczki amerykańsko -saudyjskie

Rezygnacja Jego Wysokości Króla Salmana ze spotkania na szczycie z Prezydentem Barackiem Obamą pokazuje, jak głęboki jest obecnie rozdźwięk pomiędzy Arabią Saudyjską a Stanami Zjednoczonymi..
Wskazuje też na zupełnie inne postrzeganie zagrożeń na Bliskim Wschodzie przez wyżej wymienione kraje oraz różnice poglądów odnośnie ich rozwiązywania.
Obie strony co prawda zgodnie twierdzą, że nieobecność Króla nie była afrontem, ale trudne do zignorowania są cztery potężne czynniki, które doprowadziły do wzrostu napięć między dwoma narodami:
- dążenie administracji USA do zawarcia porozumienia w sprawie irańskiego programu nuklearnego,
- wzrost znaczenia Kalifatu w regionie,
- niekorzystne skutki Arabskiej Wiosny dla regionu
- i, co chyba najważniejsze, transformacja światowych rynków ropy naftowej.
Amerykański boom naftowy pozwolił Stanom Zjednoczonym uniezależnić się od Rijadu i zmienił kilkudziesięcioletnią dynamikę współpracy w tym obszarze.
Stosunki skomplikowały się do tego stopnia, że zwołano spotkania przywódców Zatoki Perskiej w Białym Domu i Camp David licząc na to, pomogą one załagodzić te podziały.
Nic to jednak nie dało, a przyszłość wygląda na jeszcze bardziej skomplikowaną, gdyż Arabia Saudyjska i Stany Zjednoczone zupełnie inaczej postrzegają problem bezpieczeństwa.

"Nie ma wątpliwości, pojawiły się różnice. To jest prawda już od jakiegoś czasu"

powiedział Philip Gordon, który ustąpił miesiąc temu z funkcji koordynatora Białego Domu na Bliski Wschód, Afrykę Północną i region Zatoki Perskiej. 

"Związek pomiędzy Arabią Saudyjską a USA nie jest sentymentalny. Każdy z nas ma interesy, i jeśli pokażemy, że jesteśmy gotowi do współpracy na rzecz naszych podstawowych interesów to ustalimy, co jesteśmy w stanie zrobić razem"

Powstaje pytanie, czy obie strony są skłonne do takiej współpracy .

Przez 70 lat, od czasu, kiedy Franklin D. Roosevelt spotkał się z królem Abdul Azizem, stosunki między USA i Arabią Saudyjską były skomplikowanym małżeństwem z rozsądku. Wspólnym mianownikiem było pragnienie stabilności. Ale teraz obie strony określają, że inaczej postrzegają stabilność i sposoby utrzymania równowagi na Bliskim Wschodzie .

Dla Prezydenta Obamy, porozumienie dyplomatyczne z Iranem w sprawie ograniczenia programu nuklearnego daje największą szansę na deeskalację konfliktów w regionie. 

Dla rządu sunnickiej Arabii, zniesienie  sankcji daje (w większości szyickiemu) Iranowi miliardy dolarów, co może spowodować większą niestabilność w Zatoce Perskiej.

Chociaż Amerykanie i Saudyjczycy obecnie współpracują w walce z Państwem Islamskim, Rijad chce bardziej zdecydowanych działań, by doprowadzić do upadku  rząd Prezydenta Baszara al-Assada w Syrii, podczas gdy Prezydent Obama jest (aktualnie) przeciwnikiem tego rozwiązania.

Prezydent Obama uważa Arabską Wiosnę za przejaw demokracji, która  ma być lekiem na problemy Bliskiego Wschodu, Saudowie natomiast traktują ją jako zagrożenie dla swojej władzy.

Dodatkowo zasady współpracy zmieniły się wraz ze wzrostem produkcji ropy w Północnej Dakocie i Teksasie. Stany Zjednoczone  nie są już tak uzależnione od zagranicznej ropy.

Amerykanie mogą podejmować decyzje niepopularne w Rijadzie nie martwiąc się o to, że  Saudyjczycy ograniczą dostawy ropy.

Mimo wszystko Waszyngton nadal opiera się na Rijadzie, aby utrzymać niską cenę ropy w celu osłabienia gospodarki Rosji i tym sposobem wywarcia na nią presji w sprawie Ukrainy.

Moim zdaniem akurat tu jest clou problemu -  USA nie są już zainteresowane partnerstwem z Dynastią Saudów na starych warunkach, ponieważ obecnie mają wystarczające zasoby ropy naftowej ze źródeł niekonwencjonalnych. Jak to zwykle Amerykanie -  zapominają o lojalności wobec swoich partnerów w momencie, kiedy uznają jakikolwiek układ za niedogodny, lub w danej chwili nieopłacalny.

Podobnie rzecz się ma z nieingerowaniem w sprawy Bliskiego Wschodu czyli między innymi obecny konflikt w Jemenie. Amerykanie zapominają jednak o dwóch niezmiernie ważnych w mojej opinii faktach.

Po pierwsze - Arabowie mają pamięć jak przysłowiowy słoń.

Do tego dołożę anegdotkę pochodzącą z Kataru.

Osoba, która ją opowiedziała, była świadkiem kłótni dwóch Katarczyków.

Podczas "ożywionej wymiany argumentów" jeden z nich powiedział 

"A co z Ciebie za Katarczyk, jak Twoja rodzina w dwa wielbłądy przyjechała do Kataru raptem 300 lat temu"

Saudyjczycy doskonale pamiętają, jak pod wpływem USA wpłynęli na rynki paliwowe ograniczając wydobycie ropy naftowej

Postąpili tak jedynie Saudyjczycy chociaż zgodnie z umową mieli to zrobić wszyscy członkowie OPEC, pozostali wykorzystali jednak sytuację do zarobienia duuużych pieniędzy. Jedynie Saudowie na tym interesie stracili.

Jeżeli polityka USA nie ulegnie zmianie Amerykanie mogą utracić swoją uprzywilejowaną pozycję w Saudi.

Chińskie firmy już są obecne na tym rynku i jeżeli USA odwrócą się od swojego lojalnego sojusznika w Zatoce może się okazać, że i Saudyjczycy znajdą sobie nowych przyjaciół.

Chińczycy raczej nie bawią się w "krzewienie demokracji" tylko w zarabianie pieniędzy i są zdecydowanie na fali wznoszącej.

Dlatego nierozważne zachowanie administracji Prezydenta Obamy wobec Saudyjczyków może się skończyć pobudką z ręką w nocniku, że takiego barwnego porównania tu użyję.

źródło